Schrijvers, leerlingen en ouders zijn kritisch over een tekst van het vwo-eindexamen Nederlands. Dat werd afgelopen woensdag afgenomen. Zo is Kluun woedend over de eindexamentekst Fastfood voor jonge lezers: de schadelijke promotie van pulp in het onderwijs. Hij noemt die een schandalige aanval op collega-auteur Mel Wallis de Vries. Ze wordt gezien als de succesvolste jeugdthrillerauteur en heeft ruim een half miljoen boeken verkocht.
“Hoe durf je in een vwo-eindexamentekst om een schrijver af te branden die verslonden wordt door jonge lezers”, schrijft hij op Instagram. “Die hele kuddes jongeren, zoals mijn dochters en tienduizenden andere kinderen, aan het lezen kreeg.”
Ook Wallis de Vries zelf heeft gereageerd. Zij zegt grappend dat ze sinds kort gezocht door de overheid omdat ze te veel boeken heeft verkocht. Ook voegde ze daar een kort filmpje van zichzelf naast een stapel van haar boeken met de tekst erboven: “Wanneer je voor het eerst in een eindexamen Nederlands wordt genoemd…. En dan de vragen leest.”
Zowel Kluun als Wallis de Vries krijgt bijval van collega’s en van lezers. Een van hen is een voormalig winnaar van ‘De Jonge Jury’ Margje Woodrow. “Wat ik nu heel erg vind is dat mijn dochter dit examen moest maken”, schrijft ze.
Ook prijzen ouders Wallis de Vries omdat hun kind door haar is gaan lezen. Iemand anders zegt dat haar dochter die het vwo-examen heeft gemaakt door de tekst wordt weggezet als een onbenul. Een docent schrijft dat hij blij is dat leerlingen door de schrijfster aan het lezen zijn geslagen.
De examentekst is een versie van een opiniestuk uit de Volkskrant uit 2021, geschreven door hoogleraar letterkunde Yra van Dijk en docent Nederlands Marie-José Klaver. Zij uitten kritiek op de leesbevorderingscampagne ‘De Jonge Jury’, waarbij leerlingen van 12 tot 16 jaar een shortlist mogen selecteren waaruit een winnaar wordt gekozen. Ze noemen het verontrustend dat de keuze van de kinderen vervolgens leidend wordt in een gesubsidieerde campagne.
Lelijke teksten
Volgens Van Dijk en Klaver wordt die lijst gemaakt zonder instructie, richtlijn of een voorselectie door opvoeders of leraren. “Het is alsof je kinderen de supermarkt instuurt met de opdracht te kopen wat ze lekker vinden en datgene waarmee ze naar buiten komen opdringt aan alle kinderen van het land, onder het mom van ‘gezond eten’.”
Over haar boeken schrijven ze dat het stramien steeds identiek is: vrouwen worden gepijnigd, vernederd en vaak vermoord en seks is vrijwel altijd ongewenst en gewelddadig. “Met zulke lelijke teksten kweek je geen mooie lezers. Jonge lezers lezen vooral belevend en herkennend”, aldus Van Dijk en Klaver.
Overigens zijn in het vwo-examen ook kritische reacties opgenomen op het stuk uit 2021 waar de leerlingen vragen over kregen. Daarbij moeten ze de argumenten samenvatten.
