Botox, lipfillers en borstvergrotingen: zulke cosmetische behandelingen worden online stevig gepromoot. En bedrijven en influencers houden zich daarbij niet altijd aan de reclameregels: minderjarigen krijgen regelmatig dergelijke reclames te zien op TikTok, komt naar voren uit onderzoek van NOS Stories.
Dat mag niet. De Nederlandse Reclame Code schrijft voor dat bedrijven dit soort advertenties “niet specifiek mogen richten” op jongeren onder de 18. Via TikTok Ads Library, een website waarop je kunt zien op welke doelgroep een bedrijf zich richt, vond NOS Stories toch een tiental bedrijven die op TikTok de groep van 13 tot en met 17 jaar in het vizier hebben.
Daarnaast zeggen ruim tweehonderd minderjarigen dat ze reclames voor cosmetische ingrepen tegenkomen. NOS Stories maakte een TikTok-account aan van een fictieve 16-jarige en scrolde daarmee door het platform. Al na een half uur waren er meerdere reclames voor botox en fillers te zien.
Door de reclamevideo’s gaan jongeren overwegen om ook een cosmetische ingreep te laten doen:
Online content over cosmetische ingrepen kan grote impact hebben op jongeren, stelt sociaal wetenschapper Anne-Mette Hermans, die hier onderzoek naar deed. “We zien twee dingen. Hoe meer video’s je hierover ziet, hoe normaler je het gaat vinden. De bereidheid om iets aan jezelf te doen, wordt ook groter.”
Zo ook Arcadia van 15 jaar. Door de content die ze tegenkomt twijfelt ze steeds meer over haar uiterlijk. “Ik word er heel onzeker van. Dan denk ik: als influencers al plastische chirurgie doen? Vergeleken met hen ben ik een trol.” Ze zegt al opties te bekijken om zelf een ingreep te doen.
NOS Stories stelde vragen aan tien klinieken die cosmetische ingrepen promoten onder minderjarigen. De vier bedrijven die reageerden, zeggen dat ze niet op de hoogte waren van hun advertentie-instellingen en dat ze de video’s direct gaan verwijderen.
Officiële klachten komen vooralsnog niet binnen bij de Reclame Code Commissie. Pas bij zo’n klacht doet de commissie onderzoek. “Vandaar dat we nog geen uitspraken hebben gedaan over welke factoren van belang zijn bij de beoordeling van ‘specifiek richten op minderjarigen’ in het kader van reclame voor medische cosmetische behandelingen.”
Hoe dan ook: de beroepsgroep voor cosmetisch artsen, de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde, maakt zich zorgen over de reclames. “Het is ontoelaatbaar dat artsen en klinieken zich niet aan de regels houden. In Nederland zijn cosmetische ingrepen onder de 18 niet toegestaan, laat staan dat er reclame gemaakt mag worden voor deze doelgroep.”
Systeem niet waterdicht
TikTok wijst in een reactie op hun advertentiebeleid, waarin staat dat zulke content 18+ moet zijn. Desalniettemin zeggen ze dat ze zich “kunnen voorstellen” dat minderjarigen weleens reclames voor botox en fillers te zien krijgen.
“Helaas is het systeem niet waterdicht. En hoewel we ons uiterste best doen en onze systemen doorlopend verbeteren, kan het zijn dat men content tegenkomt die er niet hoort.”
